CHƯƠNG 3: GIA ĐÌNH CÔNG GIÁO XA QUÊ HÀ NỘI: HỪNG ĐÔNG TỎA SÁNG
Ca húng ta cùng nhìn lại bối cảnh xã hội –Giáo hội trong giai đoạn kế tiếp này, để thấy được cách thức Thiên Chúa dẫn đưa đoàn chiên của Ngài là Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội tiến bước, mà dâng lời tạ ơn Thiên Chúa. Ngang qua những hoạt động, cơ cấu, tổ chức nhân sự, các mối tương quan với Giáo hội, chúng ta càng thấy rõ hơn Tình Yêu Của Đức Kitô Giêsu dành cho người xa quê lớn lao đến chừng nào! Và Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội đã bước sang một giai đoạn mới: Tỏa Sáng.
1, BỐI CẢNH XÃ HỘI – GIÁO HỘI
Theo báo cáo của Tổng cục thống kê Nhà nước Việt Nam: “ ra trong bối cảnh thị trường toàn cầu có những bất ổn, kinh tế thế giới vẫn đối mặt với nhiều rủi ro lớn với các nhân tố khó lường. Triển vọng kinh tế khu vực Eurozone chưa thật lạc quan. Thương mại toàn cầu sụt giảm do tổng cầu yếu. Kinh tế thế giới chưa lấy lại được đà tăng trưởng và phục hồi chậm. Giá dầu thô giảm mạnh dẫn đến giá cả hàng hóa có xu hướng giảm nhanh, ảnh hưởng đến các nước xuất khẩu. Sự bất ổn của thị trường tài chính toàn cầu với việc giảm giá đồng Nhân dân tệ và tăng trưởng sụt giảm của kinh tế Trung Quốc đã tác động mạnh tới kinh tế thế giới. Ở trong nước, giá cả trên thị trường thế giới biến động, nhất là giá dầu giảm gây áp lực đến cân đối ngân sách Nhà nước, nhưng đồng thời là yếu tố thuận lợi cho việc giảm chi phí đầu vào, phát triển sản xuất và kích thích tiêu dùng”.
Trong thời gian này, xung đột giữa Giáo Hội và nhà cầm quyền đã lắng xuống. Bất chấp Khâm Sử và Giáo xứ Thái Hà đã biến thành hai công viên trong một thời gian ngắn nhất. Dưới sự dẫn dắt của Ðức Tân Tổng Giám Mục Hà Nội Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Giáo phận Hà Nội, các cuộc thắp nến cầu nguyện hay những xung đột với nhà cầm quyền tạm thời ngưng. Tuy nhiên, bên ngoài xã hội thì phong trào dân chủ, đòi chủ quyền biển đảo vẫn gia tăng. Những thủ đoạn phân rẽ, trấn áp của nhà cầm quyền ngày càng tinh vi và tàn bạo. Đức cha Giuse Ngô Quang Kiệt rút về sống tại Đan Viện Xi-tô, Châu sơn, Ninh Bình và tiếp tục là thủ lãnh tinh thần của Giáo hội Miền Bắc. Nơi đây, bao nhiêu đoàn hội, giáo xứ, dòng tu đã đến với Ngài để được Ngài hướng dẫn, đặc biệt là các bạn sinh viên Công Giáo của Gia Đình Anphongso. Giáo hội tại Hà Nội bước sang trang sử mới.
2, CƠ CẤU NHÂN SỰ VÀ HOẠT ĐỘNG
Sau nhiệm kỳ thứ nhất, sáng ngày 02/08/2013, tại Đền Thánh Giêrađô, Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, đã tiến hành bầu chọn Hội Đồng Mục Vụ Khóa thứ hai (2013-2016) trong bầu không khi linh thiêng và đầy thiện chí. Kết quả số phiếu đã định minh định rõ ba khuôn mặt sáng giá vào Ban Thường Vụ. Thứ nhất là ông Gioan Nguyễn Cao Thắng, Giáo Phận Thái Bình, đảm trách vai trò Chủ tịch HDMV; thứ hai là ông Giu-se Đỗ Tiến Mạnh, Giáo Phận Thái Bình, giữ chức phó Chủ tịch HĐMV; Thứ ba là ông Phêrô Lê Quốc Thường, Giáo phận Bùi Chu, giữ chức Phó Chủ tịch HĐMV. Cùng với Ban Thường Vụ, toàn thể Hội Đồng Mục Vụ Di Dân bao gồm trưởng phó của 12 Cộng đoàn và 11 Ban ngành cũng được kiện toàn và làm mới lai.
Bám sát vào bốn mục tiêu của nhiệm kỳ trước, Hội Đồng Mục Vụ của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, tiếp tục hành trình xây dựng, tái thiết và mở mang và phát triển các Cộng đoàn và các Ban ngành, nhất là những Cộng đoàn và các ban ngành đang gặp những khó khăn, trục trặc trong việc quy tụ và hướng dẫn các thành viên. Điểm đột phá mà quý cha đặc trách và Hội Đồng Mục Vụ đưa ra để tháo gỡ những bế tắc trong nhiều Cộng đoàn, trong nhiệm kỳ này, đó chính là sáng kiến xây dựng các Cộng đoàn theo mô hình Giáo xứ ở quê hương. Dựa vào tình thân huyết nhục, sự quen biết, cùng chung văn hóa vùng miền, nhất là đáp ứng được tâm thức “Vì màu cờ sắc áo”, mà sáng kiến này đã được nhiều người đón nhận và nhiệt tình hưởng ứng tham gia. 234 Nhiều Cộng đoàn, ban ngành cũ được tái thiết, củng cố khá nhanh và nhiều Cộng đoàn, ban ngành mới được sinh ra trong Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội. Có những Giáo xứ, như Giáo xứ Xuân hòa, Thái Bình, Cộng đoàn cha thánh Ven Từ Châu, Hà Nội, số thành viên tại Hà Nội, tham gia vào sinh hoạt của Cộng đoàn, đạt tới mức trên 95%, một con số kỷ lục, vượt quá sự mong đợi của mọi người.
Sự hấp dẫn lôi cuốn của văn hóa màu cờ sắc áo, đã tạo nên một diện mạo mới cho người xa quê. Nhiều người đã xin gia nhập vào các Cộng đoàn, ban ngành. Nhờ sự tham gia và lớn mạnh của nhiều Cộng đoàn, ban ngành mà trong Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội đã thu lượm được nhiều hoa trái. Nhiều ban ngành, nhiều nhân tài, đã xuất hiện, khiến cho hoạt động của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, ngày càng năng động và có sức lan tỏa nhanh. Trong số các ban ngành, phải kể đến Ban Thể Thao, Ban Truyền Thông và Ban Ca đoàn, Ban Kèn, Ban Trống, Ban ân nhân đã có những đóng góp khá tích cực, làm cho anh chị em xa quê cảm thấy phấn khởi và gắn kết với nhau hơn. Hình ảnh của thế giới người xa quê được nhiều người biết đến. GIA ĐÌNH CÔNG GIÁO XÃ QUA HÀ NỘI.
Về Truyền thông, trước hết, phải kể đến sự ra đời của những nguyệt san hàng quý, rồi đến những thước phim phóng sự, tập kỷ yếu về quá trình hình thành và phát triển của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, và nhất là sự xuất hiện của Bản tin Xa quê hàng tuần, đã thu hút được sự quan tâm của nhiều thính giả khắp mọi miền tổ quốc.
Còn Ban Thể Thao, sau khi được thiết lập, đã tổ chức thành công và rất chuyên nghiệp:“ Giải bóng đá mừng Đại lễ di dân hàng năm”. Giải này cũng thu hút được sự tham gia hưởng ứng của rất nhiều người xa quê, nhất là những bạn trẻ yêu thích, đam mê thể thao, và cả những người chưa tham gia vào sinh hoạt của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội. Cứ hàng năm, trước thềm Đại lễ Di Dân thì Giải bóng đá Xa Quê lại làm nhiệm vụ tiên phong, dọn đường, giúp mọi người hướng tới Đại lễ sốt sắng hơn.
Riêng Ban Ca đoàn, ngoài việc phục vụ Thánh lễ thường kỳ, định kỳ cho Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, còn phục vụ Thánh lễ 20h, Chúa Nhật, hai lần trong một tháng, tại Nhà Thờ Thái Hà. Còn Ban Kèn, Ban Trống thì không chỉ phục vụ cho các Cộng đoàn trong các dịp lễ Bổn mạng mà còn phục vụ cả Giáo xứ những lúc có yêu cầu như rước tháng hoa, kiệu vào những dịp lễ lớn của Giáo xứ, Nhà dòng. Ban n nhân thì đã quy tụ được một lực lượng khá lớn, tạo nên nguồn kinh phí mới, để giúp cho Gia Đình Công Giáo Xa Quê có điều kiện mà tổ chức nhiều hoạt động khác.
Riêng nói đến Ban Trống, thì hình ảnh ông tiên trưởng Laurenxo Đặng Xuân Ca và sự đóng góp nhiệt thành của Cộng Đoàn Vinh Sơn An Phú không thể không được nhắc đến. Chính Ban Trống của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, đã được xây dựng trên nền móng của Đội Trống Cộng Đoàn Vinh Sơn An Phú. Cộng đoàn Vinh Sơn An Phú không chỉ đóng góp lực lượng nhân sự nòng cốt mà còn dâng luôn cả dàn trống cho Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội làm của chung. Tiếp nối lửa nhiệt thành đó, các ông Trưởng của Ban Trống kế vị, càng nỗ lực cố gắng sáng tạo vươn lên để làm cho Ban Trống của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội có được như ngày hôm nay.
Còn Ban Kèn của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, có được như ngày hôm nay cũng nhờ sự nỗ lực đóng góp hy sinh của bao nhiêu người, bao nhiêu vị ân nhân khác; đặc biệt là Bà Anna Nguyễn Trọng Hải, thuộc giáo xứ Hàm Long, đã dâng 20 triệu để mua kèn. Nhưng vượt lên trên những đóng góp hy sinh vừa kể, chính là sự hiến thân đẩy lòng nhiệt thành của lực lượng nhân sự nòng cốt nhất đến từ Cộng Đoàn Phanxico Cao Mại và sự hy sinh tận tâm của ông Tiên Trưởng Ban Kèn là ông Phêrô Lê Văn Khiêu, người con đến từ Cộng đoàn Truyền tin Vạn Lộc và các ông trưởng kế tiếp.
Cũng trong những ngày khởi đầu của nhiệm kỳ này, Thiên Chúa đã gởi đến cho Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội một khuôn mặt mới, đầy lòng nhiệt thành tâm huyết với Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội là ông Augustino Nguyễn Mạnh Thắng, người con của Cộng đoàn Vinh Sơn An Phú, thuộc Giáo phận Bùi Chu. Với những ân huệ mà Thiên Chúa tặng ban cho ông Augustino, ông đã nỗ lực đem ra đóng góp xây dựng Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội. Khởi đầu năm 2013, ông đã tham gia vào Ca Đoàn Phanxico Assisi, rồi vào Ban Truyền Thông, Ban tổ chức sự kiện và nhất là đảm nhận chức vụ Tổng Thư Ký của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội trong suốt ba nhiệm kỳ (Từ nhiệm kỳ 2013-2016; 2016- 2019; và 2019–2022).
Đặc biệt, sau khi cha Đaminh Nguyễn Văn Huyến, được Nhà dòng rút về lo cho các chú đệ tử, thì từ tháng 09 năm 2013, Thiên Chúa đã gởi đến cho Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, cha Giuse Trần Hữu Hoan, một linh mục thừa sai trẻ, vừa thụ phong, đầy nhiệt huyết và năng động, đến cộng tác và chung sức với cha đặc trách Gioan, để đồng hành cùng anh chị em xa quê tại Hà Nội. Sự xuất hiện và dấn thân hy sinh của cha Giuse, đã mang đến cho Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội một luồng gió mới. Cha như cánh tay phải của cha đặc trách Gioan, hoạt động không biết mệt mỏi cho sự phát triển và trưởng thành của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội.Cũng trong nhiệm kỳ này, các buổi cầu nguyện của Cộng đoàn tại phòng trọ hay nhà riêng ngày càng gia tăng và thu hút được sự tham dự không chỉ của những người xa quê mà cả những giáo dân bản địa và những người thuộc tôn giáo bạn. Tần suất hành hương, tĩnh tâm, làm việc thiện nguyện, nối kết với các Giáo xứ quê hương, của các Cộng đoàn cũng tăng dần. Mối liên kết giữa các thành viên trong Cộng đoàn và trong Đại Gia Đình Công Giáo Xa Quê cũng được cải thiện và ngày càng gắn kết hơn. Như vậy, sau nhiệm kỳ thứ nhất được thành lập và gắn kết, bước sang nhiệm kỳ thứ hai, Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội đã ra đi tỏa sáng khắp nơi, nhờ những hoạt động mục vụ đầy năng động và sáng tạo và nhờ các mối tương quan ngày càng được mở rộng; đặc biệt là mối tương quan với Giáo hội ngang qua UBMVDD của HĐGMVN.
3. GIA ĐÌNH CÔNG GIÁO XA QUÊ HÀ NỘI: UBMVDD CỦA HĐGMVN
Trong thời gian này, về phía Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, đã có sự thay đổi nhân sự lo cho những người di dân. Đức Hồng Y Gioan. Bt Phạm Minh Mẫn vì tuổi cao đã nghỉ hưu và Đức Cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Giám mục Giáo Phận Thanh Hóa, đã đảm trách vai trò Chủ tịch Ủy Ban Mục Vụ Di Dân của Hội Đồng Giáo Mục Việt Nam. Hội Nghị Thường Niên năm 2015 của UBMVDD trực thuộc HDGMVN, được tổ chức từ ngày12 đến ngày 14 tháng 12, tại Tòa Giám Mục Thanh Hóa. Trưởng Ban Tổ chức là Đức Cha Chủ tịch Giuse Nguyễn Chí Linh, Điều phối viên và Tổng thư ký là cha Giuse Đào Nguyên Vũ. Chương trình nghị sự gồm 7 bài. Bài thứ nhất: Hiện tình vấn đề di dân và bài thứ ba: Hoạt động của UBMVDD, do cha Giuse Đào Nguyên Vũ trình bày. Bài thứ hai: Giáo huấn của Giáo Hội về Di dân và bài thứ tư: Cơ cấu tổ chức UBMVDD, do Đức Cha Chủ tịch đảm trách. Bài thứ năm: Kinh nghiệm MVDD do cha Gioan Lưu Ngọc Quỳnh và cha Phaolô Phạm Trung Dong chia sẻ. Bài thứ sáu: Sứ mệnh của các ban MVDD, do cha Lu-Y Nguyễn Anh Tuấn và cha PX Nguyễn Minh Triệu trình bày. Bài thứ bảy: Thảo luận về Định hướng MVDD, do Đức Cha Chủ tịch và Cha Tổng thư ký điều phối cuộc thảo luận.
Trong dịp Đại Lễ Di Dân được tổ chức hàng năm, đặc biệt vào 2 năm liền tục là năm 2014 và 2015, Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Giám mục Thanh Hóa, với tư cách là Chủ tịch Ủy Ban Mục Vụ Di Dân của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, đều đã đến chủ tế Thánh lễ, hiệp thông, tạ ơn và chia sẻ với toàn thể thành viên của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội. Trong bài chia sẻ, Đức Cha lấy làm sửng sốt, mừng vui, vì thấy người di dân nơi đây thật đông đảo, vui tươi, nhiệt thành, đạo đức, lại có được cơ cấu tổ chức nhân sự rất chặt chẽ, có hệ thống, Hội Đồng Mục Vụ Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội làm việc khá hiệu quả. Đức Cha gởi lời cám ơn và chúc mừng đến toàn thể Đại Hội, tới quý cha đặc trách, quý cha Dòng Chúa Cứu Thế, quý Soeurs cùng với tất cả anh chị em trong Đại Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội. Cùng hiện diện, hiệp thông với Đức Cha Chủ tịch UBMVDD, Cha Mattheu Vũ Khởi Phụng, Bề trên và Chánh xứ Thái Hà, quý cha trong Cộng đoàn Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội, còn có đông đảo quý cha quê hương của các Cộng đoàn, quý cha khách, quý tu sĩ nam nữ đã đến hiệp thông, tạ ơn, cầu nguyện cho những người xa quê tại Hà Nội.
Thiên Lộc, Giuse Hiền Xuân Dục, Nhất Gia Tam Thánh, Mẹ Hằng Cứu Giúp Phủ Nhai, Luca Bác Trạch, Augustino Thanh Thủy và Anton Phụ Tải. Riêng một số Cộng đoàn cũ đã đổi tên thành : Truyền tin Vạn Lộc, Vinhsơn An Phú, Đaminh Thủy Nhai, Anphongso Thuận Thành, Phêrô – Phaolô Giáo Lạc, Phanxico Cao Mại. Còn các Cộng đoàn Mẹ Mân Côi, Gioan Bosco, Martino, Teresa, Monica, Giuse Xuân Hòa vẫn giữ nguyên danh xưng cũ. Còn số ban ngành tăng thêm bao gồm: Ban Thể thao, Ban Kèn, Ban Trống, Ban n nhận. Ban việc làm tạm ngưng.
Như vậy, mối quan tâm của Mẹ Hội Thánh, qua quý Đức cha, đặc biệt Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Chủ tịch UBMVDD của HĐGMVN, cha Mattheu Vũ Khởi Phụng, Bề trên Chánh xứ, Giáo xứ Thái Hà, quý cha đặc trách, quý cha quê hương, quý Soeurs, quý Thầy, quý ân thân nhân, quý Hội đoàn, các giáo xứ, nhất là Thái Hà, dành cho người xa quê ngày càng sâu nặng hơn. Những người con của Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội, cảm nhận sâu xa ân tình này và ngày càng cố gắng vươn lên, đáp đền phần nào tình thương của Thiên Chúa, qua Hội Thánh, dành cho chính mình.
Tóm lại, trong nhiệm kỳ thứ hai này (2013 -2016), nhờ những kinh nghiệm được rút tỉa từ nhiệm kỳ thứ nhất, cùng với một loạt nhân sự mới với những khả năng sáng tạo và đột phá mới, sự quan tâm ưu ái của các thành phần Dân Chúa trong Hội Thánh, mà Gia Đình Công Giáo Xa Quê Hà Nội đã có một bước tiến đáng kể. Số Cộng đoàn đã đạt tới con số 20 và số ban ngành đã lên tới 14 và số thành viên lên tới 3450. Nhiệm kỳ này tăng thêm 08 cộng đoàn mới sau: Cha Thánh Ven Từ Châu, Stephano.